Gaat het niet vervelen, zo vaak naar Antarctica afreizen in één jaar? Een veel voorkomende vraag deze cruise. Over het antwoord hoef ik geen seconde na te denken, nee! Nee, het verveeld niet om hier vaker te komen. Niets is zo veranderlijk als moeder Natuur, elke minuut in hetzelfde gebied is anders. Ijs verschuift, walvissen en pinguïns laten zich alleen zien wanneer zij er zin in hebben en dan hebben we het nog niet eens gehad over het weer. Altijd wel wat anders te zien of te ervaren, ongeacht hoe vaak je hier komt!

Dag 1 | Elephant Island en A23A

De Zuidelijke Shetlandeilanden, daar maakt Elephanteiland deel van uit. Voor Ernest Shackleton en de bemanning van de Endurance werd dit eiland een toevluchtsoord nadat hun schip in 1915 ingevroren raakte en versplinterd door de druk van het ijs. Een plek met een bijzondere geschiedenis, waar veel over te vertellen is. Al ben ik veel meer geïnteresseerd in de pinguïns voor wie dit thuis is.

De chinstrap pinguïns hier hebben het de afgelopen vijftig jaar hard te voortduren gehad. Het aantal broedparen is met de helft gedaald naar ruim 50.000, voor de pinguïnsoort met de grootste aantallen hier in Antarctica is dit een rampzalige daling. Na een korte zoektocht op internet kwam ik erachter dat deze pinguïns in het Nederlands ‘stormbandpinguïns’ heten, ik moest direct aan storm Pia denken die eerder deze maand grote ravages heeft aangericht in Nederland. Onze vijgenboom staat vast met stormbanden aan het schutting zodat hij niet om licht wanneer ik thuis kom, wel heel bijzonder dat deze pinguïnsoort en het handig hulpmiddel dezelfde naam hebben. Ze lijken helemaal niet op elkaar!

Veelvuldig op het nieuws is hij geweest, ijsberg A23A. 30 jaar heeft hij vastgezeten aan de grond, recent is hij losgebroken en zwerft hij door de wateren van Antarctica. Dit kan rampzalig zijn voor de natuur, wanneer de ijsberg weer aan de grond loopt op de verkeerde plek kan dit grote gevolgen hebben voor de samenstelling van het water, de vis die daar voorkomt en uiteindelijk ook voor de walvissen en pinguïns. Na een lange zoektocht wisten Symen en zijn collega’s ijsberg A23A op te sporen. Via satellietbeelden is wel te achterhalen waar hij gisteren was, A23A reist zo’n 30 kilometer per dag en de richting kan elk moment veranderen vanwege de wind. Zelfs voor vele passagiers was de ijsberg nog niet te zien terwijl hij precies voor ons lag, een lag plak solide ijs van zo’n 4000 vierkante kilometer lag precies voor de boeg. Zo’n bijzondere gewaarwording! Door de bewolking en mis was het zeer moeilijk in te schatten hoe groot de ijsberg eigenlijk is, het feit dat de ijsberg lange tijd naast ons lag terwijl wij een aardige snelheid maakte zei genoeg over zijn formaat.

Dag 2 | Hope Bay

Bahia Esperanza, thuisbasis voor het permanente Argentijnse onderzoekstation Esperanza. Zowel in winter als in zomer wordt hier onderzoek gedaan naar glaciology, seismologie en biologie. Daarnaast bezoeken duizend toeristen per jaar de basis, wat een ervaring moet dat zijn. En hoe bijzonder is het wanneer Antarctica als je geboorteplaats in je paspoort staat. Kan me niet voorstellen hoe het als kind geweest moet zijn om daar op te groeien, vooral niet in de winter. Deze baai is prachtig om doorheen te varen, zo bijzonder hoe per minuut de kleuren en het ijs veranderen. Het is gewoon niet in woorden uit te drukken, daar is m’n woordenschat gewoon veel te klein voor.

Dag 3 | Charlotte Bay en Cuverville

BALLENA! Sinds vandaag is Charlotte Bay niet meer vernoemd naar de verloofde van de ontdekker van deze baai, maar naar de honderden walvissen die vandaag heerlijk kwamen brunchen. Ballena Bay, afgeleid van het Spaanse woord voor walvis. Wat een geweldige ochtend, je wist op een gegeven moment niet meer waar je moest kijken. Er waren veel teleurgestelde gezichten, veel passagiers hadden gehoopt dat de walvis op hun schouder zou tikken en ze konden ervaren hoe groot dit prachtige zoogdier is. Er was echter te veel te eten en bleven ze zich daar aan tegoed doen. De bubbels werden overal rondom het schip geblazen om de krill in te sluiten voor een goede maaltijd. Zo’n prachtig gezicht. Opeens was daar een kreet van enthousiasme gevolgd door een harde plons, één van de walvissen was uit het water gekomen. En ik keek natuurlijk net de verkeerde kant op! Symen z’n klusjes is de camera elke avond leeghalen en opeens kreeg ik het scherm van de computer in m’n gezicht. Gevolgd door een kreet van blijdschap opgevolgd door een enorm dansje! Terwijl ik een foto maakte van de baai legde de camera rechts in de hoek het kunstje van de walvis vast. Wat een ontzettende verrassing was dit. Echt een cadeautje!

Ile de Cavelier de Cuverville, een rots eiland dat tijdens de Belgian Antarctic Expedition is ontdekt. Kaptein Adrien de Gerlache hield ervan om plekken te vernoemen naar mensen. Charlotte Bay naar z’n verloofde en deze plek naar Jules de Cuverville, een Franse marine admiraal. Dit eiland heeft tegenwoordig ook de IBA status, Important Bird Area. Dit is ook de reden dat we elke cruise proberen hier te komen. 6500 paren ezelspinguïns broeden hier, de grootste kolonie van dit soort pinguïns op de Antarctische Peninsula. Ook de grote stormvogel en Antarctische aalscholvers gebruiken dit gebied om hun kuikens uit te broeden. BirdLife International, de organisatie die de IBA’s benoemd, is daar mogelijk ontzettend blij mee. Vermoed dat de pinguïns daar anders over denken. De stormvogels zijn door de pinguïns de meest gevreesde roofdieren, ze jagen vooral op de kuikens en gewonde volwassenen. Ze worden ook wel de aasgieren van Antarctica genoemd, omdat ze ook aaseters zijn en er zo voor zorgen dat dit gebied schoon blijft van dierlijke resten.

Dag 4 | Lemaire kanaal, Port Lockroy en Palmer Station

Het meest toeristische plekje van Antarctica, het kanaal van Lemaire. Al eerste gezien door de Duitsers, maar voor het eerst volledig doorkruist door de eerder genoemde Adrien de Gerlache. Ook hier eerde hij weer iemand door deze plek naar hen te vernoemen, dit maal Charles Lemaire een Belgische ontdekkingsreiziger. Laten we niet al te diep ingaan op de prestaties van meneer de Gerlache, en meer focussen op het kanaal. 11km lang en op z’n krapste punt slechts 600 wijd, dat is Lemaire, een kanaal waar de hoge kliffen het aantrekkingspunt zijn voor schepen om hier te komen. Je voelt je even ontzettend klein, terwijl de hoge bergen direct vanuit het water optrekken. De wolken trekken voorbij de pieken terwijl de Oosterdam voorzichtig het ijs probeert te trotseren, toch moest de Kaptein op een gegeven moment besluiten dat het niet meer ging. Wel wou hij nog even gedag zeggen tegen de pinguïn kolonie die hier woont. Kan uren kijken hoe de pinguïns met alle macht omhoog proberen te lopen opzoek naar een sneeuwvrij plekje om hun nest te bouwen. Echt genieten.

Waar we in de ochtend prachtig weer hadden betrok het later op de dag drastisch, soort ‘four seasons in one day’ om Crowded House maar even te citeren. Terwijl de hoge pieken verdwenen in de mist en sneeuw op onze kleding lande zagen we toch aan de horizon Port Lockroy verschijnen, het meest zuidelijke postkantoor. Nog steeds heb ik de wens om hier kaarten vandaan te sturen, of iemand te vinden die dit voor mij kan doen. Want hoe gaaf zal het zijn om hier post vandaan te sturen. Vorig jaar heb ik in Ushuaia post meegegeven aan een dame die zei daarheen te gaan, helaas bleek de cruise niet zoals verwacht en kreeg ik de kaarten weer terug gestuurd. Een mens moet dromen houden, al broed ik nog steeds op plannetjes om het voor elkaar te krijgen!